Texel wil in 2020 energieneutraal zijn. Het cloud power-netwerk, een soort energie-internet, moet daarbij helpen. Besparen door slim te zijn.
Slimme meters die in contact staan met het systeem moeten het toekomstige energieverkeer op het eiland in goede banen leiden

In de smaakvol verbouwde oude woning van Paul en Diane van der Putten is het witte rechthoekje op de lichtgrijs geverfde muur een vreemde eend in de bijt. Op dat stukje muur van de oude middenstandswoning in Den Burg hing tot voor kort de thermostaat. Een maand geleden is die vervangen door de Kiek!, een slimme energiedisplay waarmee het gezin niet alleen de temperatuur in huis kan regelen, maar ook het energieverbruik en de dagelijkse opbrengst van de zonnepanelen makkelijk kan terugvinden.
“Kijk, je ziet dat we rond acht uur vanochtend een piek in het gasverbruik hadden”, zegt Paul van der Putten terwijl hij wijst op de blauwe staafjes op het scherm die het dagelijkse gasverbruik uur voor uur weergeven. “We hebben drie dochters die lang douchen, dus dan loeit die geiser behoorlijk.” Hij tikt op een icoontje in de vorm van een bliksemflits, dat het stroomverbruik en de opbrengst van de tien zonnepanelen laat zien. “Zie je die piek daar zo rond half tien? Toen ging ik even stofzuigen.”
Ontlasting van het net

De familie Van der Putten is een van de 300 huishoudens op Texel die onlangs als eerste werden aangesloten op Cloud Power, het slimme energiesysteem dat momenteel op Texel wordt uitgerold. Bij de deelnemers zijn slimme meters geïnstalleerd, die communiceren met de apparaten in huis en sinds kort met de Kiek-display. Van de centrale computer in het kantoor van TexelEnergie, de eigen energiecoöperatie van het eiland, kunnen die meters straks aanbiedingen voor goedkope, groene energie ontvangen. Dit moet het energieverbruik straks spreiden en zo het net ontlasten en energiebesparing stimuleren. Het is een samenwerking van Texel Energie, netbeheerder Liander en IT-bedrijf Capgemini. Siemens en Quby leveren de techniek.
“De gemeente Texel wil in het jaar 2020 al de energie die door de toeristen en de eilandbewoners wordt gebruikt, zelf gaan opwekken met uitsluitend duurzame energie”, vertelt Brendan de Graaf, directeur van TexelEnergie. “Wij helpen de gemeente daarbij. Het slimme energiesysteem is daarbij onmisbaar. Slimme meters die in contact staan met het systeem moeten het toekomstige energieverkeer op het eiland in goede banen leiden. Het is een soort energie-internet.”
Om straks in de eigen energiebehoefte te kunnen voorzien, liggen er nu al grote zonnepaneleninstallaties op het dak van de aardappelbewaarcentrale buiten Den Burg, op het dak van de Potvis, een gebouw bij de veerboothaven, en op nog twee plekken. Dat aantal wordt uitgebreid.

Douche-zandloper

De windmolen bij Oudeschild levert ook stroom en een nieuwe biovergistingsinstallatie in polder ’t Noorden gaat voor gas zorgen waarop de eilandbewoners kunnen koken en hun huis verwarmen. Verder is er nog onderzoek naar de mogelijkheden om energie op te wekken uit de kracht van de golven van de zee en uit aardwarmte. Ook de bewoners dragen bij. Behalve Paul en Diane van der Putten zijn er meer Texelaars die een set zonnepanelen op hun dak hebben liggen, of energie opwekken met warmte-koude pompen.

Wij kwamen uit een enorm geïsoleerde nieuwbouwwoning in Houten dus toen ik de energierekening van dit honderd jaar oude pand zag, schrok ik me wezenloos

Daarnaast worden de Texelaars met voorlichting en subsidies voor woningisolatie aangespoord om zuiniger met energie om te gaan. Door het dagelijkse energieverbruik meteen in euro’s uit te drukken en door te laten zien hoeveel energie de verschillende apparaten in huis verbruiken, moeten de Kiek-displays helpen om het gedrag van de bewoners aan te passen.
Zo overwegen de Van der Puttens nu om hun tienerdochters met een douche-zandloper te stimuleren om korter te douchen. “Ook zet ik mijn computer niet langer stand-by maar meteen uit”, zegt Paul van der Putten. “En we willen nu echt werk gaan maken van vloerisolatie in de woonkamer.” Andere maatregelen zoals de aanschaf van zonnepanelen en energiezuinige apparaten hadden hij en zijn vrouw al snel genomen nadat ze het huis in 2008 kochten. “Wij kwamen uit een enorm geïsoleerde nieuwbouwwoning in Houten dus toen ik de energierekening van dit honderd jaar oude pand zag, schrok ik me wezenloos.”
Grote snelweg

Het terugbrengen van de energierekening is een van de redenen dat Van der Putten zich aanmeldde voor de proef Texel Zelfvoorzienend. “Maar wij willen de gemeente en TexelEnergie ook graag helpen bij het realiseren van de 2020-doelstellingen. Op een eiland help je elkaar nou eenmaal.” Vanwege de gemeenschapszin is Texel een ideale proeftuin voor het testen van smart grids, zoals de slimme energienetten in energiejargon ook heten. “Er zijn meer plekken in Nederland waar geëxperimenteerd wordt met smart grids”, vertelt Karen Nitschke van netbeheerder Liander. “Maar het aantal mensen op Texel dat zich voor deze proef heeft aangemeld en de snelheid waarmee dat ging overtreft alles.”
Voor Liander heeft samenwerking ook voordelen. Met name ’s zomers als het aanbod van zonne- en windenergie groot is, kan dit aanbod het elektriciteitsnet ontregelen. “Zie het net als een grote snelweg”, legt Nitschke uit. “Die snelweg kan veel verkeer hebben, maar als daar via de opritten ineens veel stroom op komt dan kan dat plaatselijk voor te veel drukte zorgen. We willen voorkomen dat het netwerk moet worden verzwaard want dat kost de maatschappij veel geld. Daarom maken wij het netwerk slimmer en adviseren wij TexelEnergie waar ze het beste nieuwe zonneweides, biovergisters en windmolens kunnen plaatsen. Voor ons als netbeheerder zou het bijvoorbeeld gunstiger zijn als de nieuwe zonneweides worden aangelegd op locaties die aan het eind van het stroomnet liggen, waar de spanning lager is, zoals bijvoorbeeld bij De Cocksdorp.”

Straks kan het juist gunstig zijn om ’s middags als de zon volop schijnt je wasmachine te laten draaien

Fictieve energieprijzen

Alle energie die nu op het eiland wordt opgewekt, gaat rechtstreeks het net op. Via het transformatorstation in Den Burg verdwijnt het via grote stroomkabels richting Den Helder. Tijdens dit transport gaat een deel van de energie verloren. Om te veel drukte op het net te voorkomen en om de stroom zoveel mogelijk op het eiland zelf te houden, zouden er ook accu’s kunnen worden geplaatst, maar die zijn nog te duur. Daarom is het beter om de pieken in de productie van zonne- en windenergie beter af te stemmen met het energieverbruik van bewoners en bedrijven. Hiervoor gaat TexelEnergie dit najaar experimenteren met fictieve, flexibele energieprijzen. Wettelijk mag dit nog niet, maar Texel mag het binnen deze proeftuin uitproberen.
“Het klassieke systeem van het dag- en nachttarief gaat op de schop”, zegt Brendan de Graaf. “Straks kan het juist gunstig zijn om ’s middags als de zon volop schijnt je wasmachine te laten draaien of later op de dag als de windmolens hard draaien.”
Onder andere op basis van de weersvoorspellingen gaat het cloud power systeem klanten van TexelEnergie straks aanbiedingen doen. De slimme meter en de display lezen die aanbiedingen en stellen de bewoners daarvan op de hoogte. Zij kunnen vervolgens besluiten om de accu van hun elektrische auto op te laden op het moment dat er veel goedkope zonne- of windenergie wordt geoogst. Ook kan de slimme meter de slimme wasmachine en andere apparaten aanzetten als de prijs laag is. Maar dan moeten bewoners die wasmachine ’s ochtends wel hebben gevuld.

Lees het volledige bericht op : trouw

16-04-2014

Blog witgoedsupport